Skip to main content

Pierwsze z serii spotkań autorskich w ramach obecności Włoch jako gościa honorowego Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie, odbyło się z udziałem prof. Hanny Serkowskiej, kierowniczki Katedry Italianistyki na Uniwersytecie Warszawskim, która przeprowadziła rozmowę z Heleną Janeczek –  włoską pisarką pochodzenia polsko-żydowskiego. Spotkanie zatytułowane zostało „Na marginesie. Podróż między historią a literaturą”.

Głównym tematem rozmowy była przeszłość oraz problematyka zetknięcia się w niej osobistych wydarzeń z historycznymi, a przez to przeplatania się pamięci historycznej z pamięcią indywidualną. Wątki te towarzyszą twórczości autorki. Także najnowsza książka Janeczek – „Il tempo degli imprevisti”, której tytuł można przetłumaczyć jako „Czas nieprzewidzianych wydarzeń”, porusza te zagadnienia.

Autorka, wyjaśniając znaczenie tytułu książki, przywołuje cytat z jednego z opowiadań – „to, co się nie wydarzyło, ale mogłoby się wydarzyć”. Jest on wypowiedziany przez Ursulę Hirschmann – działaczkę antyfaszystowską, której postać pojawia się w ostatniej mikropowieści składających się na książkę.

„l tempo degli imprevisti” jest zbiorem czterech opowiadań, które autorka nazywa mikropowieściami, umieszczonymi w historii. Ich forma nawiązuje do tradycyjnych powieści historycznych – w prozę wplecione są fragmenty gazet, listów czy też plakaty, które posłużyły jako inspiracja do opowieści. Janeczek zwraca jednak uwagę, że jej twórczość w przeciwieństwie do większości powieści historycznych nie skupia się na postaciach fikcyjnych, lecz często prawdziwych. Stąd właśnie tytuł spotkania – „Podróż między historią a literaturą”.

Janeczek podkreśla, że w swojej twórczości porusza wątek sprawczości ludzkiej. Mówi „zawsze mamy wybór”, w odniesieniu do wpływu osobistych wyborów jednostki na losy społeczności, które potem kształtują historię. Szczególnie w ostatnim z opowiadań, którego akcja toczy się na chwilę przed wybuchem II Wojny Światowej, ukazuje problem nierozerwalności przeżyć zwykłych ludzi oraz postaci kształtujących losy świata.